podcast project
Psychotisch
‘Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan.’
Met deze fantastische uitspraak van jeugdheldin Pippi Langkous (terwijl ik mijzelf als kind meer kon identificeren met haar bescheiden vriendinnetje Annika), besloot ik eind 2018 een podcastserie te gaan maken. Over een onderwerp dat zo persoonlijk en taboedoorbrekend is dat ik het de eerste maanden voor mezelf heb gehouden. Maar het is tijd om ook dit verhaal te delen.
‘I remember when I lost my mind. There was something so pleasant about that place. Even your emotions have an echo in so much space’
Gnarls Barkley – Crazy
Anouk Wubs Fotografie
Mijn verhaal
Begin 2016 kwam ik in een psychose terecht. Ik had amper twee maanden daarvoor mijn dochter op de wereld gezet. Een paar weken later overleden mijn moeder en mijn tante. Mijn opvoeder en mijn ‘opvanger’, zoals mijn oom de moeder van mijn zus treffend omschrijft. Met een geschiedenis van moodswings tijdens mijn puberteit, burn-out op mijn 25ste en angstig en somber na de geboorte van mijn zoon in 2012, denderde ik na deze life events vanaf een roze wolk (deze keer wel...), plus kind van een moeder met depressies, de afgrond in. Mijn ervaring was angstig, heftig, zeker ook voor mijn directe omgeving, maar tegelijkertijd een periode van intense verbondenheid met mijzelf en de wereld om mij heen.
‘Ik ben bij mensen met een psychose altijd erg onder de indruk van het grote leed waarmee ze worstelen, het enorme lijden; ze ervaren het leven als een onbegrijpelijke puzzel, niets is logisch voor ze.’
Psychiater Jules Tielens
Al tijdens mijn bezoekjes aan de afdeling psychiatrie in het ziekenhuis, wist ik: ik moet hier iets mee doen. Jarenlang zat ik als journalist gespecialiseerd in de gezondheidszorg aan tafel bij artsen, specialisten en hoogleraren. Nu was ik de patiënt die nog steeds keek door de bril van de journalist. Die gelukkig meestal empathische zorgprofessionals trof, maar vaak ook ongeïnteresseerde, oordelende mensen. Dwars door het rigide ggz-systeem heen nam ik eigen regie in mijn herstel, een weerbarstige reis die ik graag wil delen om ogen te openen. Een dominosteentje omduwen om verandering in gang te zetten.
‘Niemand die in de psychiatrie terechtkomt denkt: ik ga naar een vakman, nu komt het goed. Als je drie maanden op een gesloten afdeling zit, ziet de psychiater je twee keer een kwartier. En het kost ook nog eens bakken met geld.’
Psychiater Jules Tielens
the epiphany
Alle gedachtes, ideeën en verhalen schreef en tekende ik in die periode op papier. De totale chaos in mijn hoofd, de verklaringen waar ik naarstig naar op zoek was, het antwoord op de waarom-vraag, de tranen van mijn rouwproces… Drie jaar lang las en herlas ik verhalen en gedichten. Werkte ik illustraties verder uit. Zocht ik naar een vorm waarin ik kon overbrengen wat ik wilde overbrengen.
Dit is dé manier om mijn verhaal te vertellen
Die vorm vond ik in de verhalende podcastserie BOB. Toen ik daarnaar luisterde wist ik: dit is dé manier om mijn verhaal te vertellen. De enige manier om mensen te laten voelen hoe het is om een psychose door te maken. Binnen een week na deze epiphany diende ik een subsidie-aanvraag in bij de Social Run. Een stichting die kleinschalige projecten ondersteunt die openheid over psychische kwetsbaarheid nastreven. Niet lang daarna ontving ik het bericht dat mijn project subsidie zou krijgen voor het maken van een pilotaflevering. Ik schrok me rot en was tegelijkertijd euforisch. Nu móest ik het gaan doen. Maar ook: eng. Wil ik mezelf neerzetten als ‘die vrouw met een psychose’? Ik heb geen keus, zo voelt het. Als ik erover vertel blijf ik terugkrijgen dat ik het zo goed kan verwoorden.
Ik zie mezelf als de vertaler van velen die dat niet (meer) kunnen.
de podcast
Geschoold als schrijvend journalist heb ik nog nooit een audioproductie gemaakt. En daarom benaderde ik AudioCollectief SCHIK om mij te begeleiden, de makers van BOB. Inmiddels is de brainstorm met ‘schikgodin’ Mirke achter de rug, het plan van aanpak gemaakt (gewoon beginnen) en ben ik bezig met de eerste interviews. Ik heb mezelf een jaar gegeven om de pilotaflevering te maken. Want ik denk dat ik het wel kan, maar poeh, het is wel even andere koek dan met pen en papier iemand te bevragen. Bovendien is het een behoorlijke emotionele rollercoaster om mensen uit mijn omgeving over zo’n heftige gebeurtenis te bevragen, die ook nog eens over mezelf gaat.
Ik wil met deze podcastserie de (voor)oordelen en angsten ten opzichte van psychoses aanpakken. Alles wat in de media wordt geschreven over psychoses gaat meestal over de negatieve ervaringen of gevolgen daarvan. De psychose is voor mij in positieve zin een levensveranderende ervaring geweest, die ik later bevestigd zag in de documentaire Crazywise. Hoewel ik destijds heel open was over mijn doorgemaakte psychose, merk ik dat het (zelf)stigma erop langzaam weer begint te groeien. Dé motivatie om deze podcastserie te maken.