Vlak voor de Coronagolf Nederland instroomde, zat ik een ochtend in de televisiestudio van het EO-programma De Nachtzoen. Op uitnodiging van een van de producenten die de workshop Ontvouw Je Rouw volgde, mocht ik vertellen over de Jankfabriek, stembevrijding, psychose en het spontaan ontstaan van liedjes. En zong ik met mijn lijf vol zenuwen het Limburgse slaapliedje dat ik voor mijn dochter ‘schreef’.

Een paar jaar geleden durfde ik niet eens voor een bekende te zingen. Hoewel ik mijn hele kindertijd zong in kerkkoren, op zangles en in een bandje, ontwikkelde ik met mijn zelfbewustzijn ook een podiumvrees. Elke keer als ik bewust naar voren moest stappen om mijn stem te laten horen voelde het alsof mijn kop eraf ging. Op mijn 17de liet een docent van de muziekschool me een keer zingen tijdens een einduitvoering in de schouwburg terwijl ik geen stem had. Ik ging door de grond van schaamte. En hoewel ik een paar weken later alsnog een succeservaring had tijdens mijn eerste optreden met een band, stopte ik het zingen vanaf mijn studententijd achter slot en grendel. Pas een decennium later kroop mijn bloed waar het niet gaan kan, toen ik terechtkwam bij het Utrechtse Soulkoor The Brand New Bags. Daar vond ik langzaam mijn liefde voor samen muziek maken weer terug. Maar mijn stem alleen laten klinken, in groep van ruim dertig vrouwen, dat voelde de eerste jaren nog als een ver-van-mijn-bed-show. Met verlangende oren luisterde ik naar de vrouwen in het koor die wel durfden los te gaan als zij alleen hun stem lieten horen.

 

Stembevrijding in De Nachtzoen

Tijdens de psychose die ik doormaakte na de geboorte van mijn dochter en het overlijden van mijn moeder en tante, besloot ik mijn grootste angsten en verlangens in de bek aan te kijken. En daar was zingen misschien wel de belangrijkste van. Juist omdat het me ook zoveel vreugde gaf, wilde ik mijn stem weer echt laten horen. En zo belandde ik naast het wekelijks zingen bij The Brand New Bags, bij de workshopreeks As it is in Heaven van Jos Haase, waar ik kennismaakte met het fenomeen stembevrijding. En zo ontstond na een van de avonden het slaapliedje voor mijn dochter. Toen De Nachtzoen mij vroeg om in de uitzending te komen, wist ik meteen: met dat liedje ga ik afsluiten.

‘Waarom kies ik zoiets moeilijks
als een liedje zingen op tv,
in plaats van een beetje kletsen
en vriendelijk lachen?’

Vervolgens verschenen uiteraard de duiveltjes in mijn hoofd die daar helemaal geen zin in hadden. Angsten om vals te zingen, dicht te slaan, oordelen over dat ik het niet zou kunnen, nergens naar zou klinken, blablablabla… ‘Waarom moet ik het mezelf meteen weer zo moeilijk maken?’, dacht ik ook. ‘Waarom kan ik niet gewoon houden bij een beetje kletsen, vriendelijk lachen en weer doorgaan?’ Tja, ik kies graag voor de moeilijke weg. Of de uitdaging. ‘t Is maar net hoe je het bekijkt. Maar bovenal was dit de manier om enerzijds te vertellen waar stembevrijding over gaat en anderzijds te laten zien hoe dat eruit ziet: mét je angst toch datgene doen waar je bang voor bent. Je er niet door laten overmannen, maar de angst gebruiken als motor, brandstof voor datgene wat je wil neerzetten. Zoals een mooie toespraak, een inspirerend interview of een liedje.

Zingen is een soort collectieve angst

Het leuke van zingen vind ik dat het een soort collectieve angst is. ‘Ik kan niet zingen’, is de meest gemaakte opmerking als ik het over stembevrijding heb. Maar of we wel of niet ‘kunnen’ zingen is bedacht door mensen die zingen binnen een kader van oordelen hebben gepropt (zoals helaas zoveel in deze maatschappij…). Ook hoor ik vaak dat mensen wel nieuwsgierig zijn naar workshops, maar niet durven te komen omdat geluid maken met je stem te ver buiten iemands comfortzone ligt. Het grappige is dat zingen niet meer is dan praten met een melodielijn eronder. En praten kunnen we allemaal. Maar of we daadwerkelijk datgene durven te zeggen of doen wat we van binnen voelen of zouden willen, dat is een ander verhaal. En dat is nou precies waar stembevrijding mee kan helpen. Jouw binnenwereld verbinden aan wat er uit je komt. Letterlijk en figuurlijk. En daarom is stembevrijding voor mij de meest laagdrempelige manier geworden om alles waarvoor ik angstig ben aan te kijken. Wat mijn leven een stuk lichter, leuker en vrijer maakt. De blije, opgeluchte foto bovenaan deze blogpost is namelijk gemaakt nadat ik net terug kwam van de opnames. Toch wel vrolijkmakend kennelijk, zo’n angst in de bek aankijken…

Workshop Mij Niet Gezien

Kom jij bij de Jankfabriek ook je angsten overwinnen? In oktober start de eerste online editie van Mij Niet Gezien, een kennismaking met stembevrijding. Schrijf je in voor de nieuwsbrief voor de meest actuele info of mail naar anouk@dejankfabriek.nl om je in te schrijven.